ATB'nin 10 yıl önce 'Sizin Oraların Nesi Meşhur?' sloganıyla başlattığı Yöresel Ürünler Fuarı YÖREX, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türk Patent ve Marka Kurumu gibi kurumların desteğiyle, Anadolu'nun binlerce yıllık yöresel ürünlerine coğrafi işaret zırhı kazandırmak için çalışmalar yapıyor.
109'dan 633'e çıktı
Bu çalışmalar kapsamında 10 yıl önce 109 olan coğrafi işaretli ürün sayısı 633'e, başvuru aşamasındaki ürün sayısı da 694'e yükseldi. Bu süreçte Türkiye'nin 5 yöresel ürünü de Avrupa Birliği'nden (AB) coğrafi işaret almayı başardı, 16 ürün ise başvuru aşamasında.
Türkiye coğrafi işaret haritası
2020 yılında pandemi nedeniyle yapılamayan YÖREX kapsamında ATB, online olarak yöresel ürünlerin farkındalık çalışmalarını devam ettirdi. ATB, bugüne kadar coğrafi işaret tescili alınan ve coğrafi işaret tescili başvurusu yapılan yöresel ürünlerle ilgili Türkiye'nin yedi bölgesi, 81 ilinin haritasını çıkardı. Buna göre Türkiye'de coğrafi işaret tescili ile korunan yöresel ürün sayısı 633, başvurusu devam edenlerin sayısı ise 694 oldu.
Karadeniz ilk sırada
Türkiye'nin 7 bölgesine ait coğrafi işaretli ürünler ve coğrafi işaret başvurusu yapılan ürünlerle ilgili haritalarına göre, en fazla coğrafi işaretli ürüne sahip bölge 143 yöresel ürünle Karadeniz Bölgesi. Diğer bölgeler sırasıyla Ege 100, Güneydoğu 91, İç Anadolu 82, Akdeniz 73, Marmara 63, Doğu Anadolu 62 yöresel ürün coğrafi işaretli.
Eskişehir ilk 10 kent arasına giremedi
Haritaya bakıldığında Eskişehir'den 3 coğrafi ürünler başvurusunun yapıldığı, 8 ürünün ise tescil edildiği görülüyor. Eskişehir bu verilerle ilk 10 kent arasına giremedi. Eskişehir Ekspres'in edindiği bilgiye göre Eskişehir'den daha önce Sivrihisar muska baklavası, Eskişehir met helvası, Eskişehir çiböreği, Eskişehir nuga helvası, Eskişehir lületaşı, Sivrihisar dövme sucuğu ve Sivrihisar höşmerim tatlısının coğrafi işaret aldığı biliniyor.
En çok Gaziantep'te
Coğrafi işaretli yöresel ürünlerde Gaziantep 37 ürünle ilk sırada yer alıyor. En fazla coğrafi işaretli ürüne sahip ilk 10 il şöyle; Şanlıurfa 30, İzmir 22, Kastamonu 18, Bolu ve Mersin 17'şer, Muğla, Aydın 14'er, Manisa, Ankara, Kayseri ve Samsun 14'er.
Başvuru lideri Güneydoğu
Başvuruda Güneydoğu 154 ürünle ilk sırada. İç Anadolu'nun 137, Karadeniz'in 115, Ege'nin 94, Marmara'nın 61, Akdeniz'in 58, Doğu Anadolu'nun ise 53 başvurusuyla ilgili süreç devam ediyor. İl olarak Diyarbakır 69 ürünle ilk sırada. İlk 10 il şöyle; Konya 60, Gaziantep 57, Ankara 28, Afyonkarahisar 20, İzmir 19, Kastamonu 18, Bolu 17, Bursa 14, Antalya 12.