Açılışı Eskişehir'de yapılan Azerbaycan ile Türkiye kardeşliğinin en önemli projelerinden olan Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (TANAP), arkeolojik keşiflerle Anadolu tarihine de ışık tutuyor. TANAP kapsamında yapılan kazılarda Ardahan, Kars, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Gümüşhane, Giresun, Sivas, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ ve Edirne’de önemli arkeolojik bulgulara ulaşıldı. TANAP’ın beş yıl süren inşaat aşamasında nekropol, Tümülüs ve arkeolojik yerleşimlerden oluşan toplam 154 hiç bilinmeyen arkeolojik saha, Türkiye kültür envanterine kazandırıldı. Çok sayıda alanda güzergâh değişikliği yapıldı. Değişiklik yapılamayan alanlarda ise Kültür ve Turizm Bakanlığından alınan izinler ile birlikte kurtarma kazısı yapıldı. Yirmi beş kurtarma kazısında 1.000’i aşkın arkeolojik eser ilgili müzelere teslim edildi.
KARAZ KÜLTÜRÜNÜN İZLERİNE RASTLANDI: İnşaat çalışmaları sırasında güzergâhın 335’inci kilometresinde rastlantısal olarak tespit edilen Alaybeyi arkeolojik alanı, Karaz kültürünü de içeren çok katmanlı yapısıyla bölge arkeolojisinin tarihini yeniden yazacak bulguları gün yüzüne çıkardı. Bu kültür, Kuzeydoğu Anadolu’dan tüm Doğu Anadolu’ya yayılmış Filistin’e kadar yayılan geniş bir coğrafyada varlık göstermişti. Alaybeyi Höyük’te yapılan çalışmalarda, mimari yapılarla birlikte çok sayıda mezar ve mezar hediyesi ortaya çıkarıldı. TÜBİTAK laboratuvarlarında yapılan karbon (C14) analizi sonuçlarına göre Alaybeyi’nde en eski yerleşim, kalkolitik döneme denk düşen MÖ 4720-4553 tarihlerine kadar iniyor. Tespit edilen bu tarih, daha önce Erzurum’da yapılan bilimsel kazılardaki MÖ 4250 tarihinden daha eski. Erzurum Müzesi başkanlığında yapılan Alaybeyi Höyük ve Çayırtepe II kazılarında ise en erken MÖ 4000 civarına tarihlenen eserler ortaya çıktı. Bulunan eserler arasında, pişmiş toprak, günlük kullanım kapları, koşum takımı, bronz silahlar ve kaplar, üzerinde Büyük İskender’in portresinin yer aldığı gümüş bir sikke de yer alıyor.
YETMİŞ DÖRT MEZAR BULUNDU: Manyas ilçesinde Bandırma Müzesi Başkanlığında yapılan kazılarda hiç tahribata uğramamış ve Roma Dönemi’ne denk gelen bir mezarlık alanı keşfedildi. Yetmiş dört adet mezarda, 600 civarında eser tespit edildi, her bir mezardan neredeyse sekiz eser çıktı. Eserler arasında pişmiş topraktan çok sayıda heykelcik, kandil, gözyaşı şişesi, bronz eserler yer alıyor. Ankara’nın Gölbaşı ilçesinde ise yer altı kilisesinin yer aldığı yerleşim yeri bulundu. Alanda yapılan araştırmalarda -6 ile -8 metre kotlarda bazı odacıkların olduğu anlaşıldı.
AVRUPA'NIN GAZI TÜRKİYE'DEN GİDECEK: Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) projesinde ilk gaz akışı geçtiğimiz yıl yıl haziran ayında başlamıştı. Hattın ikinci fazında son aşamaya gelindiği ve 15 Nisan itibarıyla boru hattına test amaçlı gaz verilmeye başlandığı belirtildi. Avrupa’ya gaz dağıtımının 2020’nin ilk çeyreğinde başlaması ve yıllara göre artması öngörülüyor. İlk aşamada 16 milyar metreküp taşıma kapasitesi oluşacak. İlk olarak 10 milyar metreküp doğalgazın Avrupa’ya, 6 milyar metreküp doğalgazın da Türkiye içinde dağıtımı planlanıyor. Taşıma ka-pasitesinin 2023’te 24 milyar metreküp, 2026’da 31 milyar metreküpe çıkarılması hedefleniyor. OSMAN ÇOBANOĞLU | TÜRKİYE GAZETESİ