Teknolojinin en büyük özelliği hayatı kolaylaştırmasıdır. Bunu yaparken de teknoloji aslında gündelik hayatta kullanılan şeyleri kendi alanına taşıyarak ve geliştirerek yapar. Teknolojinin anlamları ve yapılar değiştirmesi özelliği günümüzde inanılmaz bir hız ile devam ediyor.
Örneğin müzik dinleme kavramına bir bakalım. Bundan sanırım 50 yıl önce birine müzik dinlemekten bahsediyor olsaydınız bugün ki anlamda müzik dinlemekten çok daha farklı bir şeyi düşünecekti.
Para denilen kavramın da teknolojiden etkilenmemesini düşünmek gerçekten büyük bir hata olurdu. Batılı ülkelerde çek ile ödeme sistemi ortaya ilk çıktığında herkes büyük bir şaşkınlık yaşamıştı. “İmzala ve öde” kavramı o dönemde herkesin anlamakta güçlük çektiği bir konu olmuştu.
Bugün aynı sorunun kripto paralar için geçerli olduğunu görüyoruz. Bu konudan herkes bahsediyor, haberlere konu oluyor, bir gecede zengin olma hikayeleri sosyal medyada dolaşıyor. Ancak çoğu insan aslında kripto paraların ne olduğunu bilmiyor.
Öncelikle bu yazı içerisinde önemli bir yasal uyarıda bulunmak istiyorum. Bu yazıdaki tüm görüşler ve açıklamalar benim kişisel görüşlerimden oluşmaktadır. Bir yatırım tavsiyesi değildir.
Öncelikle kripto paradan bahsederken tamamen sanal bir paradan bahsettiğimizi belirtmek isterim. Bu paranın hiçbir şekilde ne kâğıda basılı ne de kredi kartına yüklenmiş bir karşılığı yoktur. Bu para sanal ortamda çeşitli şifreleme teknolojileri oluşturulmuş bir dijital kodlardan fazlası değil. Bir bakıma formülize edilmiş bir sayısı dizini aslında.
Bu sayını dizinin formülize edilmesi aslında işin temelini oluşturur. Öyle ki bu sayı uzun sayı dizileri tıpkı DNA gibi belli bir kod sistemi ile bağlıdır ve bu sistem şifreli yapısı ile sahteciliğin önüne geçer.
Hangi kripto para
Kripto paradan bahsederken aslında tek tip bir paradan bahsetmiyoruz. Günümüzde her ülkenin farklı bir parası olması gibi kripto paraların da çeşitleri var. Bu çeşitliliği aslında kripto parayı üreten kişiler sağlıyorlar. Bu sayede dijital alanda birden fazla farklı para birimi bulunuyor. Bu para birimleri birbirlerine karşı değer kazanıp kaybedebiliyor. Hatta bazılarının hiç değeri yok. Bu değeri olmayan yani kimsenin yatırım yapmadığı ve dijital dünyada artık geçerliliğini yitiren paralara “ölü coin” adı veriliyor.
Bugün haberlerde çok sık karşılaştığımız “Bitcoin Rekor Kırdı” ifadeleri aslında sadece tek bir para biriminin değer kazandığını söylüyor. Dijital alandaki tüm para birimlerinin para kazandığı anlamına gelmiyor. Ancak bu alanda genel olarak kabul gören para birimi Bitcoin. Bir nevi günümüz dünyasının Amerikan Doları. Diğer para birimleri ise Bitcoin karşısında değer kazanıyor veya kaybediyor.
Bitcoin gerek bu alanda ilk olması gerek temel para birimi olarak kabul gördüğü için şu anda temel kripto para birimi olarak görülebilir.
Kripto Para Borsası
Kripto paralarında alınıp satıldığı çeşitli platformlar var. Bu platformlar içerisinde kripto paralar (bunlara alt coin deniliyor) birbirlerine karşı değer kazanıp kaybediyor. Bu değeri belirleye ise o para birimine yatırım yapan kişi sayısı. Geçtiğimiz günlerde Elon Musk’ın yönlendirmesi ile bir para biriminin yükselişine şahit olduk. Ancak bu yükseliş ve düşüş tamamen bu para birimine yatırım yapan kişi sayısı ile ilgili.
Bu alanda para kazanmak isteyenler alt coinlerin birbirlerine karşı olan değerler değişimleri üzerinden kar etmeye çalışıyor. Yani düşükken satın alıp yüksekken satarak.
İşin hukuki kısmı?
Kripto paralar şu anda belli bir merkezi olmayan, devlet kontrolü dışında yer alan oluşumlar. Ancak bu kripto paraların aslında legal veya illegal olduğu anlamına gelmiyor.
Elbette bu alanda çeşitli suçlar işlemek mümkün. Ancak bu para piyasasının kendisini şu anda gri bölge olarak adlandırabileceğimiz bir alanda.
Belli bir merkezi ve otokontrolü olmaması işte kripto paralara ilişkin en temel sorunları oluşturuyor. Ancak bu alana ilişkin olarak yasal düzenlemelerin belli bir süre sonra hayata geçeceğini söylemek yanlış olmayacaktır.
Gerçek hayattaki karşılığı
Günümüzde kripto paralar ile gerçek anlamda alışveriş yapabilmek mümkün. Bu para birimlerini kabul eden bazı sanal portallar her geçen artıyor. Ancak bu para birimleri ile alışveriş yapabilmek hem alıcı hem de satıcı için çeşitli riskleri beraberinde getiriyor.
Özellikle bu para biriminin karşılığının tartışılır bir düzeyde olması çeşitli güvenlik endişeleri ve yasal tartışmalar temel riskler.
