Raylı Sistemler Kümelenmesi Başkanı oldunuz. Bu görevde neler yapmak istiyorsunuz, hedefleriniz nelerdir?

2011 yılında sektörün yeniden yapılandırılması gerekliliği üzerine Raylı Sistemler Sektörüne yönelik potansiyel imkân ve kabiliyetlere sahip sanayi kuruluşları, üniversiteler ve sektör temsilcilerinin bir araya gelerek disiplinler arası çalışmaları koordine etmek, şehir ve ülke eko sistemine maksimum katkıyı sağlamak amacıyla dünyada yaygın olan ismiyle Kümelenme mantığına göre hareket etmeye karar verildi. Bu amaca uygun olarak Eskişehir Sanayi Odası himayelerinde ve TÜLOMSAŞ’ın öncülüğünde öncelikle Eskişehir’de bulunan sanayi kuruluşlarının katılımıyla Raylı Sistemler Kümelenme yapısı oluşturularak faaliyetlere başlandı. Yapılan ilk kurul toplantısında da kurucu başkan olarak göreve başladım. Bu görevde yaklaşık 1,5 yıl sürdü ve sonrasında görevi başka bir arkadaşımıza devrettim. Ülkemizin Raylı Sistemler sektöründeki ilk kümesi olma özelliğini taşıyan RSK daha sonra diğer illerdeki küme şeklinde yapıların öncüsü olmuştur. Kurucu başkanı olarak yaklaşık 1,5 yıl görev yaptığım RSK'ya sektör temsilcileri tarafından yapılan davet üzerine yeniden başkanlık görevini sürdürme kararını verdim. Raylı Sistemler Sektörünün ülkemizde ve global anlamda geleceğine uygun yeni bir vizyon tanımlaması yapılarak aşağıda ki konuları dikkate alarak önceliklerimizin belirlenmesi planlanmaktadır. 

Gerçekleştirilmesi hedeflenen faaliyetler

  • İlk işimiz gelecek 10 yılı kapsayan ancak ilk  3 yılı tanımlanmış ve takvimlenmiş  bir strateji planı hazırlayacağız.
  • Kümemizin kurulu kapasitesini belirleyerek uzmanlaşmaya önem vereceğiz. İmkân ve kabiliyetlerimizi birleştirerek pazarda etkinliğimizi ve rekabet gücümüzü artıracağız. 
  • Emek yoğun işlerden, bilgi ve teknoloji üreten bir yapıya geçerek karlılığımızı ve yatırım gücümüzü artıracağız.
  • Yetkin insan kaynaklarına sahip olunması, 
  • Ar-Ge temelli olarak yeni ürün ve ürünler otaya çıkması için az konuşup çok çalışacağız.
  • Dijital dönüşüm çalışmalarını ıskalamayacağız ve işin içinde hatta yöneticisi olacağız.Üniversitelerimizle daha sıcak ve yakın İşbirlikleri içinde olacağız.
  • Mühendislik çalışmalarına önem vereceğiz ve destekleyeceğiz.

Etkinlik takvimi

  • Önümüzdeki sonbahardan itibaren geniş katımlı olacak şekilde sektörel analiz için bir çalıştay ve paneller düzenleyeceğiz. 
  • Yurt dışı müşterileri ve tedarikçiler için davet etme veya ziyaret programları hazırlayarak maksimum katılımla gerçekleştireceğiz.
  • Sektörle ilgili ve ilişkili kurum/kuruluşlarla sürekli iletişim içinde olacağız.
  • Sektörün ülkemize maksimum fayda ve katkı vermesi ile ekonomik katma değer ve istihdama büyük oranda destek olacağız. Üniversiteler ve İl Milli Eğitim Müdürlüğü ile sektör temelli eğitim ve Ar-Ge çalışmalarını planlayarak gerçekleştireceğiz. 
  • Sonuç olarak Raylı Sistemler Sektöründe öncü bir küme olmak için sürdürdüğümüz çalışmalarımızı yeni bir anlayışla yürütme kararlılığındayız. Önümüzdeki sonbahardan sonra planlı faaliyetlerimize başlayacağız.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın yarışmasına TÜLOMSAŞ damgası

Enerji Verimliliği Ödülü’ne giden zorlu süreç

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından bu yıl 10 uncusu düzenlenen ve 11-12 Nisan 2019 tarihinde gerçekleştirilen Enerji Verimliliği Forum ve Fuar etkinlikleri kapsamında gerçekleştirilen “Sanayide Enerji Verimliliği Proje Yarışmasında TÜLOMSAŞ birincilik ödülüne layık görüldü. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ nın Enerji Verimli Endüstriyel Tesis (EVET) kategorisinde, bakanlığın veri tabanı ‘Enerji Verimliliği Portalı’na kayıtlı olan ve enerji tüketim bilgilerini her yıl düzenli olarak gönderen, yaklaşık 20 işletmenin değerlendirildiği kategoride, TÜLOMSAŞ’ ın enerji yoğunluğunu en çok azaltan işletme olduğu bildirildi. Bu kapsamda, TÜLOMSAŞ enerji yoğunluğunu 2010-2014 yılları arasında Referans Enerji yoğunluğuna (REY) göre son üç yılda (2015-2017) ortalama yüzde 44,4 oranında azaltarak “Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı” alt sektörü içerisinde birincilik ödülü aldı. 

Bu kapsamda şirketimizde gerçekleştirdiğimiz faaliyetler ise şunlar oldu;

  • Şirketimizin çok büyük bir yerleşkeye sahip olması ve kritik bir sektör olması nedeniyle çevre ve şirket içi aydınlatma sistemleri değiştirilerek maksimum enerji tasarrufu sağlayacak aydınlatma yöntemleri uygulamaya alınmıştır.
  • Şirketimiz fabrika binalarının mevcut ısıtma sistemleri değiştirilerek merkezden kontrollü ısıtma yerine her fabrika da radyant ısıtma sistemine geçilerek enerji kayıpları minimize edilmiş ve çalışma ortamları ısınması artarken enerjinin verimli kullanılması sağlanmıştır.
  • Şirket genelinde enerji tasarrufuna yönelik bilinçlendirmeye yönelik faaliyetler sürekli hale getirilmiştir.

Yine bu yıl Dijital Dönüşüm Ofisini açtınız. Burada ki çalışmalardan bahseder misiniz?

İlk etapta 2017 yılı Mart ayında kurum kültürü, bilgi altyapısı ve farkındalık oluşması amacıyla tüm birimlerden bir personelin katılımıyla Dijital Dönüşüm Ofisi kurulmuştur. Bu ofiste haftalık toplantılar yapılarak, Dünya ve Türkiye genelinde bu kavram çerçevesindeki gelişmeler farklı yönleriyle takip edilip tartışılmıştır. Bu konuda farklı sektörlerdeki aktörler tarafından düzenlenen seminer ve çalıştaylara katılım sağlanarak çalışma grubunun daha vizyoner bakış açısına sahip olunmuştur. Belirlenen bir strateji çerçevesinde somut projeler ile çalışmalara devam etmek ve bu konuda yol haritası oluşturmak için 2018 yılı Şubat ayında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi ( ESOGÜ ) ile işbirliği yapılmıştır. Dijital Dönüşüm Ofisi bünyesinde TÜLOMSAS misyon ve vizyonuna destek olacak strateji ve yol haritası çalışmaları yapılmıştır. Belirlenen projeler kapsamında mevcut durum etüdü, TÜLOMSAS dijitalleşme durumu ve ihtiyaç analizleri yapılmıştır. Bu konularda somut yol haritaları çıkartılmıştır.  Projeler kapsamında sektörde faaliyet gösteren uluslararası firmaların yanı sıra Dijital dönüşüm sürecinde milli ve yerli çözüm anlamında katkı sağlayacak firmalar ile paydaş görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. 

Ulusal ve uluslar arası projelerde daha çok yer alacağız

TÜLOMSAŞ olarak bundan sonraki süreçte devam eden ve hedeflenen projelerin hayata geçirilmesi kapsamında, Dijital Dönüşüm konularında daha yoğun şekilde ulusal ve uluslararası projelerde yer alınması planlanmaktadır. TÜLOMSAŞ’ın Dijital Dönüşüm çalışmaları kapsamında, 28 Şubat 2019 tarihinde TÜLOMSAŞ ve Osmangazi Üniversitesi‘nin birlikte düzenlediği, Lokomotifler için Dijital Dönüşüm Çalıştay’ı Akademi, özel sektör ve kamudan paydaşların katılımı ile gerçekleştirildi. Sektörel bazlı mevcut ve gelecek teknolojilerin izlenmesi amacı ile tüm dünyanın gündeminde olan Dijital Dönüşüm ile ilgili olarak Raylı Sistemler sektöründeki uygulamaların yapılacak Çalıştay da tartışıldı. Bu çalıştayın çıktıları değerlendirilerek TÜLOMSAŞ’ ta ki uygulamalara ışık tutmasını bekliyoruz. Bu amaca yönelik olarak, TÜLOMSAŞ bünyesindeki farklı birimlerden oluşan dijital dönüşüm ekibi ile yapılan çalışmalarda lokomotif üzerinde ölçülebilecek parametreler ve bazı standartlar incelendi. Dijital dönüşüm sonrasında, lokomotif bileşenlerinde toplanan verilerin anlık olarak izlenmesi ve yorumlanması, elde edilen bilgi birikiminin geleceğe yönelik uygulamaları şekillendirmesi için kullanılması planlandı. Ayrıca  toplanan verilere dayalı karar alma mekanizmalarının işletilmesi, alınan kararların otomatik bir şekilde yorumlanması, raporlanması ve birbiri ile ilişkilendirilmesi amaçlanmaktadır.

Eskişehir’de ki ilgili kurumlarla ilişkileriniz nasıl, destek alabildiğinizi düşünüyor musunuz? 

Eskişehir’deki üniversitelerimiz ve sektörümüze uygun Sivil Toplum Kuruluşları ve Odalarımızla sürekli irtibat halindeyiz ve ortak işbirlikleri gerçekleştiriyoruz.

Kamuda ilk Ar-Ge Merkezi oldunuz bu konuda bilgi alabilir miyim?

TÜLOMSAŞ, üretimdeki gücünü Ar-Ge ile bütünleştirerek gelişmesini sürdürülebilir kılan ve bilgiyi üreten ve ticarileştirme kabiliyetine sahip global bir sektör oyuncusu olarak kendi markasını oluşturma yönünde çalışmalarını sürdürmektedir. Şirketimizde AR-GE MERKEZİ kurulmasına yönelik olarak başlatılan çalışmalar sonucunda Ar-Ge Merkezimiz 2017 yılında onaylanmıştır. Bir kamu kuruluşu olan TÜLOMSAŞ, Ar-Ge Merkezine sahip kamu kurumları arasında birinci oldu. Kurulan Ar-Ge Merkezi, TÜLOMSAŞ’ ın uluslararası düzeyde rekabetini güçlendireceği gibi aynı zamanda teknolojik bilgi üretilmesi ile üründe ve üretim süreçlerinde yenilik yapılmasını da sağlayacaktır. Ürün kalitesi ve standardının yükseltilmesinin yanında, verimliliğin artırılması, üretim maliyetlerinin düşürülmesi, teknolojik bilginin ticarileşmesi gibi konularda da avantaj sağlayacaktır. Daha önce başarıyla gerçekleştirmiş olduğumuz E 1000 Milli Elektrikli Lokomotif projesi ile sektöründe katma değeri en yüksek bileşenlerin hem tasarımcısı hem de üreticisi konumuna ulaşan TÜLOMSAŞ, Milli Yüksek Hızlı Tren Projesine yönelik çalışmalarda da Ar-Ge Merkezi ile önemli bir avantaj yakalamış olacak. Bununla birlikte TÜBİTAK ile birlikte yürütülen Lokomotif Cer Kontrol Sistemi Milli Tasarım Ve Üretimi, Elektrikli Anahat Lokomotifi Milli Tasarım ve Üretimi, Dizel Manevra Lokomotifi Milli Tasarım ve Üretimi, Dizel Motor Modernizasyonu Milli Tasarım ve Üretim Projesi gibi Ar-Ge projelerimiz için de merkez etkin olarak kullanılacak. Bilindiği gibi, TÜLOMSAŞ, Milli Tasarım ve Üretim Modernizasyonu projeleriyle lokomotif, vagon, motor imalatında ve hafif raylı sistem (HRS) araçları imalatında ve diğer demiryolu araç ve gereçleri imalatında bir dünya markası haline gelmek için çalışmakta, milli çözümlerle Ar-Ge ve İnovasyon faaliyetlerini etkin olarak sürdürmektedir. Milli Vizyon Projeleri ve yeni nesil ürünleriyle Türkiye’de ve Dünyada söz sahibi olan TÜLOMSAŞ, ülkemizin gelecekteki ihtiyaçlarına yönelik yüksek teknolojiye sahip demiryolu ekipmanları ve araçlarının geliştirilmesi yönünde önemli bir adım atmış bulunmaktadır.  

İşte TÜLOMSAŞ’ın geleceğe damga vuracak çalışmaları 

Lokomotif sektörü Ar-Ge Merkezi çalışmaları: Yerli Cer Sistemi ve Tren Kontrol Sistemine sahip ilk Milli Elektrikli Lokomotif (E1000) Üretimi gerçekleştirilmiştir. Bu proje ile ülkemiz lokomotif sektöründe kendi teknolojisine sahip ülkelerden biri haline gelmiş ve demiryolu tarihinde bir milat olarak kabul edilmektedir. E1000 projesinde elde edilen kazanımlar ile;

  • Hibrit teknolojisine sahip ilk lokomotifin tasarım süreci ve ilk prototip imalatı gerçekleştirilmiştir. Lokomotif sektöründe Hibrit teknolojisine sahip 4. Ülke konumundayız.
  • Milli Dizel Elektrikli Manevra Lokomotifi (DE10000, DE6000) Tasarım ve Üretimi gerçekleştirilmiştir.
  • TSI Sertifikasına sahip ilk Milli Elektrikli Anahat Lokomotifi (E5000) Tasarım ve Üretim süreci devam etmektedir.
  • TÜLOMSAŞ tarafından TLMS(TÜLOMSAŞ Lokomotif İzleme Sistemi) geliştirilmiş, yeni üretilen lokomotiflerde kullanılmaya başlanmıştır. 

Vagon sektörü Ar-Ge merkezi çalışmaları: Lojistik amaçlı olarak taşımacılıkla kullanılan her türlü yük vagonu TÜLOMSAŞ tarafından TSI sertifikalı olarak AB standartlarında üretilebilmektedir.

Lokomotif sektörü Ar-Ge Merkezi çalışmaları: Yerli Cer Sistemi ve Tren Kontrol Sistemine sahip ilk Milli Elektrikli Lokomotif (E1000) Üretimi gerçekleştirilmiştir. Bu proje ile ülkemiz lokomotif sektöründe kendi teknolojisine sahip ülkelerden biri haline gelmiş ve demiryolu tarihinde bir milat olarak kabul edilmektedir. E1000 projesinde elde edilen kazanımlar ile;

  • Hibrit teknolojisine sahip ilk lokomotifin tasarım süreci ve ilk prototip imalatı gerçekleştirilmiştir. Lokomotif sektöründe Hibrit teknolojisine sahip 4. Ülke konumundayız.
  • Milli Dizel Elektrikli Manevra Lokomotifi (DE10000, DE6000) Tasarım ve Üretimi gerçekleştirilmiştir.
  • TSI Sertifikasına sahip ilk Milli Elektrikli Anahat Lokomotifi (E5000) Tasarım ve Üretim süreci devam etmektedir.
  • TÜLOMSAŞ tarafından TLMS(TÜLOMSAŞ Lokomotif İzleme Sistemi) geliştirilmiş, yeni üretilen lokomotiflerde kullanılmaya başlanmıştır. 

Vagon sektörü Ar-Ge merkezi çalışmaları: Lojistik amaçlı olarak taşımacılıkla kullanılan her türlü yük vagonu TÜLOMSAŞ tarafından TSI sertifikalı olarak AB standartlarında üretilebilmektedir. Şirketimiz kendisini geleceğe bağlayacak olan çalışmaları başlatmıştır.

Bu kapsamda 2023 yılına giderken milli ve yerli ürünlerimiz ile Ar-Ge faaliyetlerimiz şu şekildedir:

  • E 5000 Tipi Lokomotif Tasarım ve İmalatı projesini hayata geçirdik. İnşallah 2020 yılında raylarla buluşturacağız. Böylece ana hat lokomotiflerinde de yurtdışı bağımlılığımız ortadan kalmış olacaktır.
  • Dizel Yeni Nesil Co-Co Tipi Lokomotif Tasarım ve İmalatı,
  • Hibrit Lokomotif Tasarım Geliştirmesi ve İmalatı projesiyle dünyada bu teknolojiye sahip 3. Ülke olduk.
  • LPG Vagon Tasarım ve İmalatı,
  • Yangın Söndürme Vagon Tasarım ve İmalatı,
  • Akülü Manevra Aracı,
  • Dizel ve Elektrikli Lokomotiflerde Dijital Dönüşümün sağlanması.

Global anlamda pazarlama faaliyetleri: İsviçre, Almanya, Tayland, Bangladeş, Pakistan, Özbekistan, Cezayir, Fas ve İtalya’ ya yönelik pazarlama çalışmalarımız devam etmektedir. Yurt içindeki kurum ve kuruluşlar ile lojistik firmalarının taleplerinin karşılanması için yoğun bir şekilde çalışmaktayız. Sonuç olarak, vizyonu gereği TÜLOMSAŞ, 2023 yılına kadar raylı sistemler sektöründe milli tasarıma sahip ürünleri geliştirerek üreten ve tüm dünyaya satan bir kuruluş olacaktır. 

Raylı Sistemler Sektörünün gelişmesi yönünde yürüttüğünüz çalışmalar hakkında bilgi verebilirmisiniz?

  • Şirketimiz 2018 yılı itibarı ile ülke gelinde 27 il ve 1000 den fazla tedarikçimizden mal ve hizmet tedarik etmiştir.
  • Şirketimiz tarafından başlatılan Yan sanayi geliştirme programı uygulamamız ile destek verdiğimiz, başta şehrimiz olmak üzere ülkemizin bir çok şehrindeki yan sanayilerimiz yük vagonu dahil çeşitli ürünlerin üretilmesi ile ihraç etmede önemli kazanımlara sahip olmuşlardır.
  • TÜBİTAK projeleri kapsamında bir çok üniversitemiz ile paydaş olarak çalışmalar yürütmekteyiz.
  • Üniversitelerimizle ve özel sektöre yönelik çeşitli faaliyetlerin ve etkinlilerin gerçekleştirilmesinde ortak hareket ediyoruz.
  • Bu kapsam Ar-Ge mühendisi yetiştirme porjesi Osmangazi Üniversitemizle birlikte başlatılmış ve uygulamaya alınmıştır. Sürekliliğinin sağlanması için görüşmelerimiz sürmektedir.
  • Eskişehir Milli Eğitim Müdürlüğümüz ile birlikte sektörün ihtiyacı olan insan kaynaklarının yetiştirilmesinde özgün projeler hazırlanmış ve uygulamaya alınmıştır.

Yüksek Hızlı Tren üretimine yönelik olarak hazırlıklarınızdan bahsedebilir misiniz?

Şirketimiz ayda 2 adet YHT üretimi için aşağıda konu başlıkları halinde özetlemiş olduğu hazırlıklarını tamamlamıştır. Teknoloji üretimi ve uygulamalarının başarılı bir şekilde gerçekleştirmek için Ar-Ge merkezimizi oluşturduk ve yaklaşık 100 mühendisin aktif ve etkin olarak çalışmasını sağladık, bu kapsamda YHT üretimi için gerekli tüm yazılım ve donanımlara sahibiz. Üretim gücümüzü oluşturan yetkin insan kaynakları ile üretim için gerekli tüm imkân ve kabiliyetlere sahibiz. YHT üretimi için mevcut tesislerimiz ile ilgili planlama yapılmış ve ayda 2 adet YHT üretimi için tüm koşulları sağladığı tespit edilmiştir. YHT üretimi için mevcut tesislerimizin yeterliliğimiz,  dünyadaki YHT üretici firmalar tarafından da onaylanmıştır.

Gurur, sitem ve neden!

Devrim Arabaları Müzesi’ne ilgi nasıl, ziyaretçi profili nedir?

Ülkemiz sanayisinin kilometre taşlarından olan Devrim Otomobili, 1961 yılında tasarım ve imalat olmak üzere yüzde 80’in üzerinde yerli ve milli imkânlarla TÜLOMSAŞ’ da üretildi. Bu bir başarı öyküsüdür… Biz Devrim Arabaları Müzesini yaparken istedik ki hem dönemin şartlarında bu arabanın nasıl üretildiği hem de herkesin bildiği o hazin hikâyesini ziyaretçilerimizle paylaşalım. Ziyaretler başlayınca gördük ki, bu bir müze ziyaretinin çok ötesinde bir şey. Ortam, sunum ve rahatlık olunca sorgulama, özlem ve keşke gibi duygular öne çıkıyor. Takdir ve başarı öyküsü gibi unutulmuş faktörlerin dillendirilmesinin yanında Gurur, sitem ve neden? Gibi sözcükler belki de hiç bu kadar anlam kazanmıyor diyebiliriz. İşte bu nedenlerden dolayı artarak devam eden ilgiyi sadece müze ziyareti olarak tanımlamak eksik kalıyor. Açıldığı günden bu yana İstanbul, Ankara, İzmir, Konya ve daha birçok şehrimiz olmak üzere ziyaretçilerimizin çok yoğun ilgisiyle karşılaştık. Şu anda ziyaretçi sayımız 185 bini geçmiş durumda. Açık ve kapalı olmak üzere iki bölümden oluşan alanda TÜLOMSAŞ ve Demiryolu tarihini yansıtan çeşitli objeler yer almaktadır. Türkiye’nin ilk yerli aracı olma özelliğini taşıyan ve 1961 yılında TÜLOMSAŞ tesislerinde Türk mühendis ve işçileri tarafından üretilen Devrim Otomobili, Mehmetçik Buharlı Lokomotifi, 2200 tipi Buharlı Lokomotif, 24000 tipi Lokomotife ait makinist kabini ve daha fazlası müze koleksiyonunun parçası olarak TÜLOMSAŞ yerleşkesinde sergileniyor. Her ziyaretçinin kendince Devrim Otomobili’ nin üretim sürecinin devam etmemesiyle ilgili duygusal ve bilimsel yaklaşımlar sergilediği gözlenmektedir. Bu durum bize müzenin gerekliliği ile ilgili doğrulama yapmamıza da imkân sağlıyor. 

Son olarak Eskişehir Ekspres okurlarına ne söylemek istersiniz?

İlk buharlı lokomotifi, İlk Türk Otomobili Devrim’i ve ilk dizel lokomotifi başarı ile üreten TÜLOMSAŞ, tarihsel süreç içerisinde verilen tüm görevleri başarı ile tamamlamıştır. Sorumluluğumuzun bir gereği olarak, Demiryolu çeken ve çekilen araçlarda milli ve yerli çözümlerle kendi markamızı oluşturarak ithal bağımlılığına son vermeye çalışmaktayız. Bu kapsamda, ülkemizin ihtiyacı olan Milli Yüksek Hızlı Trenlerinin üretim süreçlerini yönetmek ve ekibimizle birlikte yeni bir başarı hikâyesini yaşamak ve yazmak istiyoruz. NEVİN BULUT ATAK | GAZETE ESKİŞEHİR EKSPRES TEMMUZ SAYISINDAN