Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Rektörü Prof. Dr. Kemal Şenocak, Eskişehir Ekspres’in konuğu oldu sorularımızı yanıtladı. Şenocak, üniversite-sanayi çalışmaları ve şehre katkıları ile ilgili önemli değerlendirmelerde bulundu. 

Prof. Dr. Şenocak “ESOGÜ olarak, Eskişehir’e sunduğumuz hizmetleri daha da ileriye taşımaya, şehrin kurumları ve bireyleri başta olmak üzere tüm unsurları ile daha iç içe olmaya niyetli olduğumuzu söyleyebilirim” diye konuştu. 

Hocam yakın zaman önce Eğitim Politikaları Geliştirme Kurulu oluşturulduğunu açıkladınız. Bu kurulun amacı ve işleyişi hakkında bilgi verir misiniz? 

Bizler bilgi çağında, bilginin merkezinde, yani üniversitelerdeyiz. Buradaki görevimiz ise bilimsel bilgiyi en doğru ve etkin şekilde yeni nesillere aktarırken, bir yandan da bilginin yeniden üretimini sağlayarak bilimsel bilginin ilerleyici tabiatına katkıda bulunmak. Eğitim ve araştırma-geliştirme faaliyetlerimizle bu görevimizi yerine getirirken kendi kabuğumuzda yaşayıp yıllarca aynı şeyleri tekrarlayıp duramayız. Değişen dünya değerlerini, hızla gelişen iletişim sistemlerini, her geçen gün insanlığa yeni bir ufuk açan bilimsel ve teknolojik gelişmeleri göz ardı ederek bir yere varamayız. Çağı yakalamak, günceli takip etmek ve sürekli kendimizi yenilemek zorundayız. Bunun ön koşulu da dünyayı takip eden ve çağın gereklerini gözeten eğitim politikalarını geliştirmektir. İşte tam da bu yüzden Eğitim Politikaları Geliştirme Kurulunu oldukça önemsiyorum. Eğitim, subjektif ve anlık kararlarla şekillendirilemeyecek kadar önemli bir konudur. Araştırmalara ve somut verilere dayanarak hazırlanmış uzun vadeli planlarla eğitimde kaliteye ulaşabiliriz. Eğitim Politikaları Geliştirme Kurulu, üniversitemiz programlarının eğitim planını, kazanım ve eğitim amaçlarını güncelleyerek iyileştirmek; uygulama ve izleme faaliyetlerine yön vererek görüş ve önerilerde bulunmak üzere kuruldu. Kurulun gerçekleştirdiği yoğun çalışmalar aracılığıyla; programlarımızın bağımsız ve güvenilir kuruluşlarca akredite edilmesini, öğrencilerimizi 21. yüzyıl bilgi, beceri, tutum ve yetkinlikleriyle donanmış bireyler olarak yetiştirmeyi sağlamayı; öğretim elemanlarımızın mesleki bilgi, beceri ve yetkinliklerini, çağın gerektirdiği yenilikler ve gelişmeler çerçevesinde sürekli artırmayı hedefliyoruz.

Akademik, idari, yapısal anlamda önemli adımlar…

Göreve geldiğiniz günden buyana geriye baktığınız zaman, ‘iyi ki yaptım’ dediğiniz çalışma ya da çalışmalar nelerdir? 

Geçtiğimiz dört yıllık süreçte hem akademik hem idari hem de yapısal anlamda önemli adımlar attığımızı düşünüyorum. Öğrencilerimiz için açtığımız yeni ön lisans ve lisans programlarının yanı sıra disiplinler arası lisansüstü programlar, üniversite olarak girdiğimiz uluslararası sıralamalar, kamu ve üniversite iş birliklerinde atılan yeni adımlar, kurduğumuz yeni laboratuvarlar, hastanemize kazandırdığımız son teknoloji cihazlar, kampüsün fiziki olanaklarının iyileştirilmesi ve daha nicelerini sayabilirim. İrili ufaklı tüm çalışmalarımızı burada özetlemek oldukça güç, ancak benim ayrıca önem verdiğim bazı faaliyetler elbette var. Bunların başında merkez kütüphanemizde yaptığımız iyileştirmeler geliyor. Kütüphanemizde öğrenci ve araştırmacılarımızın kullanımına sunduğumuz basılı kitap sayısını artırdık ve son dört yılda kütüphanemize yaklaşık 10 bin yeni kitap kazandırdık. Fakültelerimizden hocalarımızın talep ettikleri değerli kitapları da temin ederek büyüttük kütüphanemizi ve 2021 yılında alımı yapılan yeni kitaplarla kayıtlı kitap sayısı 146 bin 654’e ulaştı. 

Bilim camiasına, ülkemize, şehrimize hizmet vermeye çalışıyoruz

Kütüphanede sunduğumuz hizmetin yanı sıra ESOGÜ Yayınevinin faaliyetleri de benim için çok önemli. Göreve geldiğimde odaklandığım konulardan biri de yayınevi faaliyetlerine hız vermek oldu ve geçtiğimiz dört yıl içerisinde çok sayıda kitabı okurla buluşturduk. Çünkü üniversite demek kitap demek, kütüphane demek. Sadece başkalarının yazdıklarını anlatarak ilerlemeyi sağlayamazsınız. Siz de başkalarının anlatacağı bilgileri yazmalı, bunları geniş okuyucu kitlelerle buluşturmalısınız. Yayınevimiz bu açıdan her geçen gün daha fazla ses getirecek yayınlar üretmeye devam ediyor ve biz de bu yayınları teşvik ediyoruz. 

Gelecek nesilleri de kapsayacak iyileştirmeler yapmaya çalışıyoruz

Çalışmalarımızın bir yönü de kampüsümüzdeki fiziki iyileştirmelere dair. İmkanlarımız doğrultusunda kampüsümüzün her alanına dokunmaya, gelecek nesilleri de kapsayacak iyileştirmeler yapmaya çalışıyoruz. Bunlardan belki en önemli olarak gösterebileceğimiz; Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanemiz ile fakültelerimizin fiziki olarak ayrılması ile öğrencilerimize güvenli ve huzurlu bir çalışma ortamı sunmayı hedefledik. 

Amacımız bilim dünyasına daha büyük katkılar sağlamak

Yayınlanan makale, proje, atıf sayıları gibi ölçütlerle yapılan bu sıralama önceki yıllarla kıyaslandığında ESOGÜ’nün yükselişini gösteriyor. TÜBİTAK’ın “Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi”nde üniversitemiz, Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Yetkinliği, Fikri Mülkiyet Havuzu, İşbirliği ve Etkileşim ile Ekonomik ve Toplumsal Katkı alanlarında aldığı toplam puanla (41.88) 29. sırada yer aldı. Yine derecelendirme kuruluşlarından Times HigherEducation (THE) 2022 Dünya Üniversiteleri Sıralamasında öğretim, araştırma, atıf, endüstri geliri, uluslararası görünürlük alanlarında topladığı puanlarla 54 Türk üniversitesi arasında 20’nci sıraya yerleşti. Sürdürülebilir bir gelecek için sürdürülebilir üniversite sıralamalarının yıllık olarak sıralandığı “UI GreenMetric World UniversityRankings” 2021 verilerinde dünyada 784’üncü, Türkiye’de 60’ıncı olduk. Bu ve benzeri araştırmaların sonuçlarını, bilim dünyasındaki yerimizi göstermesi açısından oldukça önemsiyoruz; çabalarımızın sonuçları sayısal verilerde de karşılığını buluyor. Elbette amacımız bilim dünyasına daha büyük katkılar sağlamak. Son dönemde yakaladığımız bu ivmeyi yükselterek devam ettireceğimize ve üniversitemizin adını ülkemizi gururlandıracak alanlarda daha fazla duyacağımıza inanıyorum.

Bilgi tozlu raflarda kalmamalı

Üniversite ve özel sektör işbirliğini artırmaya yönelik bazı çalışmalarınız oldu, bu çalışmaların şehre katkısı ne yönde olacak?

Üniversitemizde Mühendislik ve Fen Bilimleri alanlarında çok sayıda araştırma laboratuvarı ve akademisyen çeşitli konularda çalışmalar sürdürüyor. Bu laboratuvarlarda üretilen bilginin sanayi ile buluşmasını, üretime uyarlanmasını, katma değer yaratmasını sağlayamazsanız kümülatif bilgi yalnızca tozlu raflarda kalacaktır. Ar-Ge boyutunda üretilen bir ürünün endüstriyel boyutta üretilmesi de ancak sanayi ile sağlanan işbirliğiyle mümkün. Bunun için başta Eskişehir sanayisi olmak üzere bölgedeki tüm sanayicilerle güçlü bir diyalog geliştirdik. Ar-Ge faaliyetleri yapan hocalarımızın doğru dış paydaşlarla buluşmasını, böylelikle de sanayiye ihtiyaç duyduğu inovasyonu, akademiye ise ihtiyaç duyduğu endüstriyel vizyonu sağlamaya çalışıyoruz. 

TEKNOGÜ üzerinde Teknopark kurmayı planlıyoruz

Öncelikle son girişimimiz olan, Meşelik Kampüsümüze “TEKNOGÜ Teknoloji Geliştirme Bölgesi” kurulmasına dair girişimimizden bahsedeyim. Bu bölgenin oluşturulmasına yönelik karar Aralık 2021’de Resmî Gazete’de yayımlandı. TEKNOGÜ üzerinde Teknopark kurmayı planlıyoruz. Burada girişimci şirketlere sağlanacak ofis hizmetleri, eğitim ve toplantı salonları, prototipleme atölyesi ve yaşam alanlarının yer almasıyla hem bilimsel bilgi ekonomiyle buluşacak hem de istihdam yaratılmış olacak. Böylece şehrimiz ekonomisine hem katma değer hem de istihdam bakımından büyük bir katkı daha yapmış olmayı hedefliyoruz. 

Şehrin paydaşları ile işbirliği…

Üniversite-sanayi iş birliğinin şehrimize katkılarının en somut örneğini TEKNOGİM ile göreceğiz. Bilindiği üzere 2021 yılında TEKNOGİM Girişimcilik Merkezi, ESOGÜ’de BEBKA desteği ile kurulmaya başlamıştı. TEKNOGÜ’nün ilan edilmesiyle birlikte Eskişehir ve çevresinde ihtiyaç duyulan girişimcilik ekosistemi genişletilmiş oldu. TEKNOGÜ’nün Eskişehir Valiliği, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi,Eskişehir Sanayi Odası, Eskişehir Organize Sanayi Bölge Başkanlığı, KOSGEB, Eskişehir Ticaret Odası, ETGB yönetici şirketi ATAP AŞ., diğer kamu kurum kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları ile iş birliği içerisinde çalışılması amaçlanıyor. 

ESOGÜ’de eğitime yeni anlayış getirmeye devam etmek istiyoruz

Göreve geldiğinizde çok sayıda projeniz vardı ve çoğunun hayata geçtiğini görüyoruz, bundan sonraki süreçte yeni projeleriniz nelerdir? 

Rektörlük görevine başladığım günden beri pek çok yeni akademik birimimizi faaliyete geçirdik veya resmi kuruluşlarını tamamladık.2020 yılında kurulan Yazılım Mühendisliği Bölümü, Yazılım Mühendisliği Anabilim Dalı, Uçak Mühendisliği Bölümü ve Uçak Mühendisliği Anabilim Dalının alt yapı çalışmaları devam ediyor. Yeni disiplinlerarası programlarla Eskişehir Osmangazi Üniversitesi’nde eğitime yeni bir anlayış getirmeye devam etmek istiyoruz. Havacılık bilimi ve teknolojileri ile lojistik alanlarına ilişkin projelerimiz gelecek stratejilerimizde başı çekiyor. 

Uzaktan eğitimi artık çok daha sistemli bir şekilde yapılandırmalıyız

Teknoloji hızla ilerliyor, pandemi ile uzaktan eğitim modeli daha fazla yaygınlaştı, eski eğitim modelleriyle ilerlemek de pek mümkün gibi gözükmüyor, bu hızlı değişime ülkemizdeki üniversiteler olarak hazır mıyız sizce? 

Pandemi nedeniyle uzaktan eğitime olağanüstü şartlarda geçiş yapıldı. Ancak pandemi süreci yaşanmasa da gelişen iletişim teknolojileri ile birlikte uzaktan eğitim tüm dünyanın gündemindeydi. İlk günlerde hızla adapte olmaya çalıştığımız uzaktan eğitimi artık çok daha sistemli bir şekilde yapılandırmalı, programlamalıyız. Önümüzdeki yıllarda teknolojinin tüm olanaklarından faydalanacağımız bir uzaktan eğitim modeli geleneksel eğitimle paralel bir şekilde eğitim politikalarının vazgeçilmezi olacak. Yeniliğin, bilginin ve teknolojinin merkezi olan üniversitelerin bu değişime hazır olmama gibi bir seçeneği yok. Üniversite olarak hali hazırda uzaktan eğitim alanındaki uluslararası gelişmeleri takip ediyor, araştırmalar yürütüyor ve bu konuda kendi alt yapımızı oluşturuyorduk. Pandemi sürecinde ise tüm eğitim sürecimizi Uzaktan Eğitim Merkezi Öğrenme Yönetim Sistemi başta olmak üzere tamamen teknolojik olanaklarla yürütmeye başladık. 

Uzaktan eğitim artık hayatımızda

Ayrıca sistemlerin etkin ve sorunsuz kullanımını sağlamak için tüm akademik kadromuzun uzaktan eğitim alanındaki yeterliliklerinin artırılmasına yönelik olarak eğitimler, seminerler düzenleyerek döneme tamamen hazır başladık. Çünkü yaşadığımız olağanüstü pandemi koşulları değişse de uzaktan eğitim artık hayatımızda ve biz teknolojik olanakları eğitim için nasıl daha iyi kullanabiliriz diye sürekli düşünmek, ilerleme kaydetmek zorundayız.

Geleceğin mesleklerine yönelik çalışmalarımız devam ediyor

Üniversite-sanayi iş birlikleri, uygulamalı eğitim olanakları ve geleceğin meslekleri öncelikli rol oynuyor. Bu anlamda katkı sağlayacağını düşündüğümüz; Aktüerya Bilimleri Bölümleri ile Laborant ve Veteriner Sağlık, Ağız ve Diş Sağlığı, İnsansız Hava Araçları Operatörlüğü, Alternatif Enerji Kaynakları, Nüfus ve Vatandaşlık programlarına en kısa sürede öğrenci alınmasına yönelik çalışmalarımız devam ediyor. 

ESOGÜ yine ‘en iyiler’ listesinde yer aldı

Ve yine göreve geldiğiniz günden bu yana genelde ‘en iyiler’ listelerinde yer aldı ESOGÜ, bunu nasıl sağladınız? 

Üniversite olarak uluslararası arenada yer almanın tek yolu elbette nitelikli makalelerin,  projelerinin artışı ile birlikte sürdürülebilir bir ekonomi için ve toplumsal gelişim için Ar-Ge’yi güçlü kılmak. Biz de bu kültürü üniversitemizde hakim kılmaya çalışıyoruz. Akademik camiada bu kültürün yaygınlaşması tüm ESOGÜ ailesi ile mümkün oldu elbette. Ayrıca motivasyonu yüksek tutmanın koşullarından biri de liyakattir. Yönetim anlayışımızda liyakati ön plana koyarak gerekli motivasyonu sağladığımızı düşünüyorum. Sizin de belirttiğiniz gibi, tüm bunların neticesinde gelinen noktada “en iyiler” listelerinde yer aldık. Sadece son bir seneden bahsedecek olursak; Üniversitemizin 185 akademisyeni, Türkiye’de en çok atıf yapılan 10 bin akademisyen arasında yer alarak bizleri gururlandırdı. ESOGÜ bu performansıyla dünyada 1491’inci, Türkiye’de de 125 devlet üniversitesi arasında 26’ncı sıraya yerleşti. ODTÜ URAP (UniversityRankingbyAcademicPerformance) Araştırma Laboratuvarı tarafından yapılan bir araştırmada, bilimsel yayınlarıyla ESOGÜ, 11 sıralama kuruluşunun 8’inde bulunarak dünya sıralamaları listelerinde yer aldı. Türkiye’deki 203 üniversite arasında 16. sıraya yerleşti.

Eskişehir eğitim için çok elverişli bir şehir

Hocam uzun süredir Eskişehir’de görev yapıyorsunuz, şehrimizi nasıl yorumlarsınız? 

Eskişehir konumu ve tarihi itibariyle eğitim ve araştırma faaliyetleri için çok elverişli bir şehir. Şehrin gerek Türkiye’nin önemli şehirlerine ulaşım imkanlarının çok gelişmiş olması gerekse gençlere sunduğu yaşam kolaylığı ile ideal bir üniversite şehri olduğunu söyleyebilirim. Şehirdeki üç üniversitenin birbirini tamamlayıcı nitelikte geniş bir yelpazede eğitim ve araştırma donanımına ve sinerjiye sahip olması, şehirdeki her türlü bilimsel faaliyetin güçlü ayaklarla yere basmasına olanak sağlıyor. Bu açıdan Eskişehir’i yükseköğretimi ve kazanımlarını çok daha önce deneyimleyen ve toplum yaşamında bundan istifade eden bir şehir olarak değerlendiriyorum.

Hizmetlerimizi daha da ileriye taşımaya niyetliyiz

Önümüzdeki süreçte, şehrin sunduğu olanaklardan yararlanan ve Eskişehir’e değer katma gayreti gösteren Eskişehir Osmangazi Üniversitesi olarak, Eskişehir’e sunduğumuz hizmetleri daha da ileriye taşımaya, şehrin kurumları ve bireyleri başta olmak üzere tüm unsurları ile daha iç içe olmaya niyetli olduğumuzu söyleyebilirim.

Son olarak ne söylemek istersiniz?

Bir insan olarak, nefes aldığımız süre boyunca, bizden beklendiği üzere; çalışmalı, daha çok çalışmalıyız. Çalışarak, insanlığı ve müreffeh yarınlara kavuşmamızı sağlayacak bilimi daha ileri taşımalıyız. Bununla da yetinmeyerek, ülkemizi, şehrimizi ve kurumumuzu en iyi olma rekabetinde üst sıralara taşıyacak adımları atmalıyız. Bir insan ve aynı zamanda bir bilim insanı olarak temel amacım, sorumluluğunu üstlendiğimiz görevleri en iyi şekilde yerine getirmek. Böylece gelecekten bugüne baktığımızda nereden nereye geldiğimizi daha iyi göreceğimizi ve görevini layıkıyla yerine getirmiş olmanın huzurunu yaşayabileceğimizi düşünüyorum. Önceden bu yana bu düsturla yerine getirdiğimiz sorumluluklarımızı önümüzdeki süreçte de başarıyla yerine getirerek ülkemizi, şehrimizi ve üniversitemizi üst mertebelere taşıma heyecanını ve memnuniyetini yaşamayı hedefliyorum.