Eskişehir Bakkal ve Bayiler Esnaf Odası Başkanı İsmail Hakkı Ördek, Gazete Eskişehir Ekspres'in Kasım 2022 sayısına açıklamalarda bulundu.

İsmail Hakkı Ördek, meslektaşlarının sorunları ve talepleri ile ilgili açıklamalarda bulundu. Saat 10’dan sonra tekel bayilerin kapatılması ile ilgili konuşan Ördek, “Yetkililere soruyorum buradan, bu alkol tekel bayide 10’dan sonra satıldığı zaman mı zararlı oluyor. Bugün gidelim gezelim turizm bölgelerinin hiçbirisinde 10 yasağı uygulanmıyor” dedi. 

Sektörünüzün başlıca sorunları nelerdir?

İlk olarak ben Perakende Kanunu’ndan bahsetmek istiyorum. Parekende Kanunu 2 buçuk yıldır bizi oyalayan bir kanun. Bu kanun büyük marketlerde ekmek, sigara, alkol, kırtasiye ve zücaciye malzemelerinin satılmasıyla alakalıydı. Büyük marketlerden bu kaldırılırsa küçük esnafa bir can suyu olacaktı. İnsanların küçük esnafı tercih etmesi için bir sebebinin olması gerekiyordu. Fakat hala 2 buçuk senedir bu kanunu biz çıkartamadık. Bu konuyu her yerde dile getiriyoruz. Fakat nedense büyük marketlerin güçleri buna engel oluyor. Dört gözle biz bu kararın çıkmasını bekliyoruz. 

Ayakta durma olasılığımız da giderek azalıyor

Marketler araba lastiği bile satıyor. Bizim küçük işletmelerde bunları satmamız veya rekabet etme şansımız zaten sıfır. Bir üç harfli market zincirinin bugün 13 bin şubesi olmuş. Bir koli ürün alsa bile 13 bin koli alacak. Dolayısıyla fabrikaların bunlara verdiği fiyat ile bize verdiği fiyat aynı olmuyor. Bizim rekabet etme şansımız olmuyor. Bunu defalarca yaşadık. Biz ürünü 9 liradan satarken bunlar 5 liraya verdi bir ürünü. Böyle olunca küçük esnafı insanların gözünde kazıkçı durumuna soktular. İnsanlar şöyle düşünmeye başladı, ‘demek ki bunlar çok kar ediyor’  Böyle bir şey yok. Biz yüksek fiyattan aldığımız için o fiyata satıyoruz. Kar marjımız bellidir. Bunun üstüne satma şansımız yok. Bizler küçük esnaf olarak litrelik, kiloluk ürün satamıyoruz. Hızlı tüketim dükkanları gibi olduk. Böyle olunca da ayakta durma olasılığımız da giderek azalıyor. Küçücük dükkanlarda giderler 20 bin lira. 

Sabaha kadar alkol satan yerler var

Diğer bir sorunumuz tekel bayilerle alakalı 10 yasağı. Burada da ciddi bir haksız rekabet var. Benim küçük esnafım tekel bayim saat 10’dan sonra 96 bin lira ceza yerken bugün gidin barlar sokağında saat 2’ye kadar alkol satılıyor. Üniversite Caddesi’nde otel ruhsatlı mekanlarda sabaha kadar alkol satılıyor. Yetkililere soruyorum buradan, bu alkol telek bayide 10’dan sonra satıldığı zaman mı zararlı oluyor. Biz zaten küçük esnaf olarak günlük yaşayan insanlarız. Akşam sattığımız malın parasını mala bağlayıp satıp hayatımızı idame ettiren insanlarız. 10 yasağı, bugün gidelim gezelim turizm bölgelerinin hiçbirisinde 10 yasağı uygulanmıyor. Neden biz bu kadar baskı altında kalıyoruz. Biz esnaflar olarak saatin 12’ye çekilmesini istiyoruz. Eğer bu yasaksa her yerde yasak olması lazım. Buradaki haksız rekabetin kalkması lazım. Alkol yasağını 12’ye çeksinler benim tekel bayim 12’den sonra işyerini kapatır. 12’den sonra istirahatına bakar. Fakat burada önemli olan 12’den sonra bu mekanların da kapanması haksız rekabetin ortadan kalkması. 10 yasağından sonra her şey yoluna mı girdi zannediyorsunuz. Bu kez de seyyar satıcılar çıktı ortaya. Seyyar alkol, sigara satıcıları ortaya çıktı. Gece 12’den sonra seyyar satıcıdan aldığınız alkolün nedenli sahte olduğunu bilemezsiniz. Diğer taraftan devlete de külfet. Burada bir de vergi kaçağı var. Vergiyi biz veriyoruz parayı onlar kazanıyor. Biz buna da karşıyız, hem insan sağlığıyla oynanmasın hem de haksız rekabetin önüne geçilsin hem de vergi kaybı ortadan kalksın. 

İşimizi doğru yapıyoruz ki üye sayımız artıyor

Kaç üyeniz var, göreve geldiğiniz günden buyana onların talepleri ne oldu?

2 bin yüzden fazla üyemiz var. Aslında esnaf çok fazla bir şey istemiyor. Esnaf sadece zaman aradığı zaman ulaşacağı bir başkan istiyor. Üye sayımız da bunun en büyük örneğidir. Bu benim ikinci dönemim. Göreve geldiğimizde üye sayımız bin 200 civarıydı. Demek ki biz işimizi doğru yapıyoruz ki, üye sayımız artmaya devam ediyor.  İnsanlar artık bilinçli, bilinçli bir şekilde odamıza kaydını yaptırıyor. Yeni dükkan açacak esnaflarımızdan da bizleri tercih etmelerini isterim. 

Gülmeyi bilmiyorsanız o işletmeden para kazanamazsınız

Gençlerin mesleğinize ilgili nasıl, bu işi yapmak istiyorlar mı?

Gıda işi, bizim mesleğimiz hiçbir zaman ölmeyecek bir iş. Fakat bu da işinizi iyi yapmaktan geçiyor. Siz dükkanınızı saatinde açmaz, temizliğinizi yapmazsanız, dolapları çalıştırmazsanız, ışık yakmazsanız, hele ki gülmeyi bilmiyorsanız o işletmeden para kazanamazsınız. Esnaflara sesleniyorum, gülmeyi bilmeyen esnaf esnaflık yapmasın. İnsanlar bizim bu sıcaklığımız için bizleri tercih ediyor. Ben müşterilerimizin çoğunun ne alacağını bilirim bu bile insanların hoşuna gider. İlgi görmek bugün her insanın hoşuna gider. 

Kazandığın üç bin lira paranın 400 lirası senin

Bu mesleği yapmak isteyenlere ne tavsiye edersiniz?

Öncelikle bu meslek sabır isteyen bir meslek. Özveri isteyen bir meslek, gayret isteyen bir meslek. Yeni açan genç arkadaşlarımıza söylüyorum. Örnek vereyim, dükkanı açıyorlar, bugün 3 bin lira para kazanıyorlar, onun bin beş yüz lirasını orada burada yiyip içip eğleniyorlar. Böyle bir şey yok. Üç bin lira paranın 400 lirası sizin, bu 400 liranın 200 lirası da yine giderlere gider, 200 lirası size kalır. Eğer bu şekilde harcama yapıp dükkanınıza mal tamamladığınız anda bu size artı olarak gelecektir. Kendi işiniz, karışan yok, yeter ki işini düzgün yap, dükkanını temiz tut, müşterilerine güler yüz göster bu zaten artı olarak kat ve kat gelecektir. Bu meslekten korkmasınlar insanlar. Dışarıda kışın karda yağmur, çamur görmüyorsun, bu meslek, temiz iş. Ama maalesef saatleri uzun olan bir iş. Yanında bir yardımcı ile bu meslek yıllarca devam edilebilecek bir meslek. 

Okul kantinlerinin kiraları yüzde 60 arttı

Artan maliyetler sektörünüzü nasıl etkiliyor ve çözün önerileriniz nelerdir? 

Bizi en çok zorlayan elektrik ve kiralar. Ben buradan devletimize sesleniyorum, konutlarda yüzde 25 ile sabitlendi kira artışları. Bu kira artışlarının bizim dükkanlarımızda da sabitlenmesi lazım. Okul kantinlerinin şuan kiraları yüzde 60 arttı. Elektrik, işçi maliyeti eklendiğinde aldı başını gitti. Ondan sonra ‘bu tost neden bu kadar pahalı’ Ne yapsın esnaf, nasıl çıkartsın. Okullar açılalı bir ay oldu, okullarda satılan tostun arasına koyulan kaşara üç kere zam geldi ama biz zam yapamıyoruz. Kiracıyız, kira stopajını yine biz ödüyoruz. Bunu dükkan sahipleri ödemesi lazım. Ben zaten kiracı olarak bir külfetin altındayım. Bunun üzerine bir de stopaj eklenmemeli. Evlerde elektrik ucuz dükkanlarda pahalı, bu da olmamalı. Tam tersi olmalı. Biz çok fazla elektrik tüketiyoruz. Bütün dolaplarımız elektrikle çalışıyor. Devlet tarafından elektrik, doğalgaza su ucuza verilmeli ki esnaf ayakta kalabilsin. Biz Türkiye’de 2 milyon küçük esnafız. Yanımızda çalışanlarımızla 8-10 milyon bir kitleyiz. Esnaflar kaderine terk edilmemeli.