Son yaşanan deprem bilimin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gösterdi. Eskişehir Teknik Üniversitesi’nden Okan Aksu, ‘Bir doğal afet durumunda teknoloji nasıl daha çok insanın hayatını kurtarabilir’ konulu yazısı ile Eskişehir Ekspres’te.

Son yaşadığımız deprem felaketi bizlere insan hayatında bilimin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gösterdi. Yaşadığımız bu doğal afet sonunda başlayan arama ve kurtarma çalışmalarında teknoloji birçok hayatı kurtardı. Afetzedelerin ihtiyaçlarını duyurmasını ve gönüllülerin organize olmasını sağladı. Deprem kuşağında yer alan ülkemizde bir deprem çantası hazırlar gibi, akıllı cep telefonlarımızda da bir güvenlik uygulamaları dosyası oluşturmamız gerekiyor.

Peki hangi uygulamalar? 

Bir doğal afet durumunda teknoloji nasıl daha çok insanın hayatını kurtarabilir? Bizler bu konuda ne yapabiliriz?

  • Öncelikle bir doğal afet durumunda insanların erişebildikleri akıllı telefonların, kişisel takip cihazlarının şarj sorunu olduğunu akıldan çıkarmamak gerekir. Bu yüzden eğer bir afet durumunda kurtarılmayı bekliyorsanız, akıllı telefonlarınızı daha az enerji harcayan “düşük güç modu”na alın. Ekran parlaklığı olabildiğince kısın. Bir doğal afet durumunda internet ve telefon hatları kesintiye uğrayabilir. Bu durumda en sağlıklı iletişim şekli SMS’tir. SMS, hızlı ve güvenli şekilde iletişim kurmanızı sağlayabilir.
  • Kurtarılmayı bekleyen kişilere yardımcı olmak istiyorsanız; öncelikle akıllı telefonlarınızda internet paylaşımını sağlayan “Kişisel Erişim Noktasını” aktif hale getirin. Internet paylaşımı için parolayı kaldırın ve kişisel erişim noktanızın adını “şifresiz_wi-fi” gibi bir isimle değiştirin. Bu şekilde kurtarılmak için bekleyen kişilerin internete bağlanmasını sağlarsınız. İkinci olarak derhal akıllı telefonunuzun “Bluetooth” özelliğini aktif edin. Bu etrafta bulunan “Airtag” gibi cihazların gönderdiği sinyalleri almanızı sağlar. Bununla bağlantılı olarak konum servisinizi de aktif edin. Tüm uygulamaların konum servislerine “sınırsız” olarak ulaşmasını sağlayın. Sık sık bulunduğunuz bölgeyi değiştirerek daha çok insanın cihazınızı kullanarak internete bağlanmasına, Bluetooth üzerinden yardım sinyali göndermesine olanak tanıyınız. 
  • Bir Apple cihazı kullanıyorsanız “Bul” uygulamasını bir Samsung cihazı kullanıyorsanız “Cihazımı Bul” uygulamasını aktif edin. Bu etrafta sinyal gönderen, konum bazlı kişisel takip cihazlarının yer bildirimi yapmasına olanak sağlar. Bu şekilde kurtarılmayı bekleyen, tıbbi yardıma ihtiyacı olan veya kayıp kişilerin yerlerinin tespit edilmesini sağlarsınız. 
  • Telegram uygulamasını kullanıyorsanız, “Yakındaki Kişileri Bul” ve “Beni görünür Yap özelliğini aktif hale getirin. Buradan 500 metre yakınınızda bulunan Telegram Kullanan cihazlara mesaj gönderebilirsiniz. 
  • “AFAD Acil”, “112 Acil Yardım”, “AKUT Güvendeyim” uygulamalarını mutlaka cihazlarınıza yükleyiniz. Bu cihazlarda ilgili profilleri doldurunuz. 
  • Eğer kurtarılmayı bekliyorsanız; Google Maps üzerinden arkadaşlarınıza konumunuzu görünür hale getirebilirsiniz. 
  • Bridefy uygulamasını muhakkak akıllı cep telefonlarınıza yükleyiniz. Bu uygulama GSM sinyali olmadığı durumlarda, kurtarılmayı bekleyen kişilerin sizin telefonunuzu kullanarak mesaj göndermesini sağlar. 
  • Signal Offline uygulaması ile 100 metre çapında bulunan kullanıcılar ile mesajlaşabilirsiniz. Bu GSM sisteminin olmadığı durumlarda iletişim halinde kalmanızı sağlar. 
  • “Pronet Panik Butonu” uygulamasını muhakkak telefonlarınızda tutun. Bu uygulama ile bir felaket anında yakınlarınıza “Acil durum” mesajı gönderebilirsiniz. Uygulamanın aynı zamanda “Deprem Düdüğü” özelliği de bulunuyor. 
  • Sosyal Medya hesaplarınızın gizlilik ayarlarını değiştirin. Profilinizi herkesin görüntüleyebileceği şekilde güncelleyin. Buradan yapacağınız yardım çağrıları veya bilgi paylaşımları için Hashtag kullanın. Bir kurban, kayıp kişi veya durum ile ilgili bilginiz varsa bunu herkese açık bir şekilde paylaşın. Ancak bu bilginin doğru olduğunu, resmi otoriteler tarafından teyit edildiğinden emin olun. 

Etrafınızda dijital ayak izleri bırakın

Tüm bunların dışında akıllı cihazlarınızda her zaman GPS özelliğinin açık olması, anlık olarak konumunuza yakınlarınızın ulaşabilmesi önemlidir. Kişisel olarak bir airtag taşımanız da kişisel güvenliğiniz için doğru bir adım olacaktır.  Bunun için “Aile Paylaşımı” özelliğini kullanarak yakınlarınızın, ailenizin konumunuza sürekli ulaşmasını sağlayın. Ancak bunu yaparken kişisel olarak sizin için sorun yaratabilecek durumlara karşı da dikkatli olun. Eğer bir felaket bölgesindeyseniz sürekli yer değiştirerek; enkaz veya felaket bölgelerinde bulunarak insanlara iletişim imkânı sağlayabilirsiniz.  Böyle bir durumda, sık sık etrafınızda dijital ayak izleri bırakmak (örneğin sosyal medya hesaplarınızda yer bildirimi yapmak) önemlidir. 

İş durumu gibi bilgiler vermek akılda kalmanızı sağlar

Bunun dışında bir afet mağduruysanız; sık sık etrafınızda bulunan kişilere adınızı soyadınızı söylemek, nerede çalıştığınızı ne iş yaptığınızı söylemek bulunmanız için yararlı olacaktır. Bu tür afet durumlarında birini arıyorsanız veya bulunmak istiyorsanız, etrafınızda bulunan kişilere kendiniz ile ilgili veya aradığınız kişi ile ilgili iş durumu gibi bilgiler vermek akılda kalmanızı sağlar. Adınız veya soyadınız kolay unutulabilir. Ancak “a hastanesinin doktoruyum” veya “b bankasının müdürü olan kişiyi arıyorum” gibi bilgiler vermek sizin daha kolay bulunmanızı sağlayabilir. 

Kısacası, bu tür afetlerde teknoloji hayatımızı kurtarabilir. Bir deprem ülkesinde yaşadığımızı akıldan çıkarmadan, bu tür teknolojileri kullanmak ve öğrenmek hepimize fayda sağlar. Bir daha böyle bir afet yaşanmaması dileklerimle.